Kỹ năng xây dựng mục tiêu cuộc đời
Hãy tưởng tượng cuộc đời như biển, còn bạn là một chiếc thuyền. Bạn sẽ đi đâu về đâu?
Mỗi người chỉ có một cuộc đời để sống. Đừng để mặc dòng đời xô đẩy để rồi sống một cuộc đời lênh đênh vô định. Hãy tìm cho mình một bến đỗ để hướng đến một ước mơ để sống, một cuộc đời ý nghĩa để làm.
Cứ ngỡ cuộc đời mình đã có mục tiêu
Theo kết quả khảo sát của đề tài nghiên cứu “Thực trạng kỹ năng sống của sinh viên tại TP.HCM” năm 2009 do nhóm giảng viên khoa tâm lý giáo dục ĐH Sư phạm TP.HCM tiến hành, 15% các bạn trẻ có mục tiêu rõ ràng và kế hoạch thực hiện cụ thể, 24% các bạn trẻ có mục tiêu rõ ràng nhưng chưa có kế hoạch thực hiện, còn lại 61% các bạn trẻ chưa có mục tiêu hoặc đã từng nghĩ đến nhưng mục tiêu rất chung chung mơ hồ và chưa bao giờ lập một kế hoạch cụ thể khả thi để tiến hành.
Nhiều người có thể lập kế hoạch tổ chức một sự kiện, lập kế hoạch phát triển cho một công ty, nhưng cuộc đời của chính họ thì chưa bao giờ họ lập kế hoạch. Còn bạn?
Thế nào là một mục tiêu tốt?
Bài tập 1: Bạn dành 2 phút để nghĩ xem một mục tiêu tốt có gì tương tự với hình ảnh một con diều?
Đáp án:
* Con diều phải luôn ở trên cao, tức mục tiêu của bạn phải đầy kích thích, đầy tham vọng.
* Tuy nhiên, nó phải nối với mặt đất bằng một sợi dây. Nghĩa là mục tiêu phải hiện thực, phải khả thi, bạn phải điều khiển được nó và có thể thực hiện được nó.
* Một điều quan trọng nữa là: bạn muốn diều bay thì phải chọn nơi có gió! Mục tiêu của bạn phải đúng sở trường, ước mơ của bạn phải được đặt trên những mảnh đất phù hợp để có thể nảy nở sinh sôi.
Giàu có chỉ là phương tiện
Ngày nay, sự giàu có là mục tiêu của đại đa số mọi người. Thực chất đó chỉ là phương tiện để làm điều chúng ta muốn. Vì vậy, có nhiều người sống vì tiền và cuối cùng cũng chết trên đống tiền ấy. Họ đã nhầm giữa mục đích và phương tiện. Thật ra, giàu có chỉ là một trong 10 loại thành đạt khác nhau mà thôi.
1. Thành công về vật chất: giàu có, tiền bạc, nhà cửa, xe cộ...
2. Thành công về tình cảm: sống trong sự yêu mến của mọi người, tìm ra “một nửa” thật sự của mình.
3. Thành công về gia đình: báo hiếu cha mẹ, hi sinh cho con cái thành đạt.
4. Thành công về trí tuệ: hiểu biết, thông thái, sâu sắc.
5. Thành công về tinh thần: sống thoải mái, thong dong, không lo nghĩ.
6. Thành công về thể chất: sống lâu, sức khỏe, sinh lực.
7. Thành công về ngoại hình: sắc đẹp, thu hút.
8. Thành công về tầm ảnh hưởng: tác động đến nhiều người khác, quyền lực lớn.
9. Thành công về tiếng tăm: nổi tiếng, nhiều người hâm mộ.
10. Thành công về sở thích cá nhân: đạt được đam mê, thú vui riêng.
Bài tập 2: Hãy dành thời gian để nghiêm túc trả lời những câu hỏi sau đây:
1/ Ba điều nào (loại thành công nào) mình muốn đạt được hơn cả?
2/ Tại sao chúng lại quan trọng đến thế?
3/ Trong đó, mình muốn giải quyết điều nào trước nhất và tại sao?
Tấm bản đồ của bạn?
Bài tập 3: Hãy tìm đường đi sao cho chỉ trong vòng 3 giây bạn có thể đi từ điểm xuất phát của mê cung đến căn nhà ở điểm cuối cùng?
* Bài học: Để đến được đích, có rất nhiều đường đi. Nếu nhắm mắt mà đi thì cuối cùng sẽ chết kiệt sức trong sự phức tạp của muôn ngàn ngã rẽ trong cuộc đời này. Đã từng có rất nhiều học sinh “chọn nhầm nghề”, nhiều sinh viên bỏ trường, nhiều người đi làm bỏ việc, cả đời lang thang hết công ty này đến xí nghiệp kia. Đó là những số phận “để mặc cho dòng đời xô đẩy”.
* Vì vậy, muốn đi cho tốt, phải có kế hoạch để định hướng, đó chính là chiếc bản đồ để bạn khỏi đi lạc trong mê cung.
7 cách làm một kế hoạch tốt
1. Viết ra giấy. Một số cuộc điều tra đã chỉ ra rằng những ai lúc còn trẻ viết ước mơ của mình ra giấy đã thành công gấp đôi những người chỉ để nó trong đầu.
2. Tìm ý tưởng chủ đạo nhằm thực hiện được ước mơ của bạn. Cũng như tìm ra lối đi tắt trên mê cung trên, ý tưởng này phải là con đường ngắn nhất, hiệu quả nhất.
3. Từng bước nhỏ. Trèo thang phải leo từng bậc. Chia nhỏ mục tiêu của bạn ra.
4. Kế hoạch chi tiết. Bước đi đầu tiên là gì, những bước kế tiếp là gì, các mốc thời gian cho mỗi bước, cách thực hiện sao cho khả thi. Kế hoạch càng chi tiết, khả năng thành công càng cao.
5. Nghiên cứu thần tượng. Hãy nghiên cứu cuộc đời của những người thành đạt trong lĩnh vực mà bạn muốn để hiểu họ đã làm thế nào.
6. Tìm người cố vấn. Hãy tìm cho ra bằng được ít nhất 3 người quan trọng nhất sẵn sàng tư vấn và “chống lưng” cho kế hoạch của bạn. Không ai có thể tự mình làm tất cả, và bạn cũng vậy.
7. Đề ra phần thưởng. Ở mỗi mốc mục tiêu, hãy đề ra phần thưởng để tự kích thích bản thân mình.
Bài tập 4: Hãy tìm cho mình một nơi yên tĩnh để suy nghĩ cách thực hiện 3 điều mà bạn muốn nhất (kết quả của bài tập kỳ trước). Nhớ mang theo giấy và viết.
Tổ chức sinh hoạt, cùng nhau tập luyện kỹ năng, sinh hoạt tập thể dưới sự hướng dẫn của các anh chị phụ trách hướng đạo Sao Bắc Đẩu
Cảnh báo:
7 rào cản đang chờ đợi bạn:
1. Đặt mục tiêu quá cao. Nên tìm hiểu tiềm năng của chính mình trước khi đặt mục tiêu.
2. Hấp tấp. Đừng nóng vội, những người thành công thường phải tốn một khoảng thời gian dài.
3. Không thoát ra được những thói quen cũ để thực hiện kế hoạch mới.
4. Lười. “Trên bước đường thành công không có dấu chân của kẻ lười biếng”. Chần chừ chính là kẻ cắp thời gian siêu nhất. Đã đến lúc để bạn đứng lên, đừng làm nô lệ của chính mình.
5. Nhút nhát. Bạn cứ đi từng bước nhỏ, bước lên từng chút một. Ai tập lái xe cũng sợ bị té cả mà!
6. Tự mãn. Bạn nên nhớ khi đang “leo núi” mà dừng lại thì sẽ tuột dốc thê thảm đấy.
7. Nản chí. Không ai là không thất bại. Hãy xem mỗi lần thất bại là một lần loại được một lối đi không phù hợp. Thất bại không có nghĩa là hết cách mà nghĩa là bạn phải tìm cách khác.
Không có bất hạnh nào bằng sống một cuộc đời vô định. Mỗi người đều chỉ có một cuộc đời mà cuộc đời thì có bao lâu? Đừng đốt tuổi trẻ vào những tháng năm sống hoài, sống phí. Đã đến lúc bạn đứng lên và tìm cho mình một điều thật ý nghĩa!
Ths NGUYỄN HOÀNG KHẮC HIẾU
(Giảng viên khoa tâm lý giáo dục, ĐH Sư phạm TP.HCM)
